Om diect met de deur in huis te vallen: het is niet voor iedereen feest tijdens de feestdagen. Zo werd 1 op de 4 mensen vorig jaar tijdens de feestdagen het slachtoffer van fraude. Ongeacht welke feestdagen je in deze periode viert, de realiteit is dat er in deze tijd van het jaar een toename is van fraude en cybercriminaliteit. Oplichters weten dat velen van ons op zoek zijn naar koopjes, haast hebben en dat we misschien inmiddels toch wat meer op onze hoede zijn dan normaal.

Maar…. het is niet allemaal kommer en kwel! We zijn niet weerloos en kunnen daadwerkelijk iets doen om onze eigen cyberbeveiliging een boost te geven. Hier zijn enkele praktische tips die jou en je gezin kunnen helpen beschermen in deze drukke tijd van het jaar.

De eerste stap om fraude in deze tijd van het jaar te voorkomen, is weten hoe je oplichterij kunt herkennen. Dit is niet altijd gemakkelijk – oplichters zullen je bestoken met seizoen specifieke mailings die zo zijn gemaakt dat ze er zo echt en aantrekkelijk mogelijk uit zien.

Vijf vormen

Hier zijn vijf vormen van oplichting die je zeer waarschijnlijk tegen gaat komen:

1 Valse meldingen van pakketdiensten: Sinds de pandemie begon, hebben we waarschijnlijk allemaal een toestroom van pakketjes thuis ontvangen. Oplichters zijn zich hiervan bewust en gebruiken dit in hun voordeel door mensen valse bezorgmeldingen te sturen en hopen dat je toevallig een pakketje verwacht. Elke melding van een pakketdienst moet je echt goed checken. Als je een gerenommeerde webwinkel gebruikt kun je pakketten vaak in de eigen app volgen of de app van de pakketdienst. Klik in elk geval niet zomaar op de links in mails of sms-berichten.

2 Nep-webwinkels: Je kent het vast wel. Je kind, neefje, zusje (vul maar in) wil heel graag dat ene gadget voor Sinterklaas, maar die is overal uitverkocht. Je wanhopige Google-zoekopdracht levert een site op die op wonderbaarlijke wijze voorraad heeft en nog voor een mooie prijs ook; de feestdagen zijn gered! Helaas is de kans groot dat het aanbod te mooi is om waar te zijn. Als je de aankoop doet, loop je de kans om flink teleurgesteld te worden, omdat je banksaldo veel lichter is geworden, je identiteit is gestolen of het allerergste: je te maken hebt met een zeer teleurgesteld kind! De feestdagen zijn echt niet het moment om nieuwe webwinkels uit te proberen of te kopen bij niet-vertrouwde verkopers. Het is het risico niet waard!

3 Nep-cadeaubonnen en vouchers: Je hebt zojuist onverwacht een cadeaubon ontvangen. Hoe heerlijk! Maar is deze wel echt? Valse cadeaubonnen, vouchers en coupons zijn een andere favoriete truc van oplichters. Een andere techniek is om je te vragen alleen met cadeaubonnen te betalen – dit is eigenlijk altijd oplichterij.

4 Valse liefdadigheidsinstellingen: Veel mensen denken juist in deze tijd van het jaar aan ‘geven’. Cybercriminelen niet. Die denken alleen aan nemen. En ze zullen alle mogelijke middelen gebruiken om jouw geld af te nemen, inclusief zich voordoen als een liefdadigheidsinstelling, om te profiteren van jouw goede bui en eindejaarsbonus.

5 Valse reisaanbiedingen: Veel mensen boeken een reis zo aan het einde van het jaar – of het nu is om even de zon op te zoeken tijdens de feestdagen of als een traktatie alvast voor in de zomer. Oplichters weten dit en zijn vaak geweldig in het maken van onweerstaanbare (maar neppe) reisaanbiedingen. Trap er niet in. Als het te mooi lijkt om waar te zijn dan is de kans groot dat dat ook zo is.

Voorkomen is beter dan genezen
Nu we weten waar we op moeten letten, is het ook goed om te benoemen wat je zelf kunt doen om je beter te beschermen? Hier wat eenvoudige, maar praktische tips

Wees achterdochtig: Dat klinkt niet heel gezellig, maar met een gezonde dosis achterdocht kom je een heel eind. Wees op je hoede voor onverwachte, dringende verzoeken die je emoties via verleidelijke aanbiedingen triggeren. Controleer echt goed de URL van de site die je bezoekt en de afzender van de e-mails die je ontvangt.

Doe onderzoek: Als je iets koopt van een site of verkoper die je nog niet eerder hebt gebruikt, doe jezelf dan een plezier en neem een paar minuten de tijd om wat onderzoek te doen voordat je op de knop ‘kopen’ klikt. Zoek uit of het bedrijf een goede naam heeft, door een beoordelingssite zoals Trust Pilot te gebruiken. Neem de tijd om de beschrijving van wat je koopt volledig te lezen. In 2020 ontvingen enkele eBay-klanten een prachtige foto van de nieuwste PlayStation5 in plaats van de console zelf. Ze hadden de beschrijving niet gelezen, daarin stond dat het alleen een foto was van de console die te koop was, niet de console zelf.

Kies de juiste betaalmethode: Creditcards bieden vaak betere bescherming als het gaat om fraude. Overweeg ook om een virtuele kaart te gebruiken, die gekoppeld is aan dezelfde kaartrekening, maar een ander nummer gebruikt. Wijs indien mogelijk één kaart aan voor online aankopen en houd deze op een lagere kredietlimiet. Een andere manier om jezelf te beschermen, is door een vertrouwde betalingssite te gebruiken, zoals PayPal. Zo deel je je kaartnummer niet en heb je een andere partij om je aankoop aan te vechten als er iets misgaat.

Stel waarschuwingen in bij je bank: Als je het slachtoffer wordt van fraude, kom je daar sneller achter door bankwaarschuwingen in te stellen. Bijvoorbeeld als er afschrijvingen zijn boven een x-bedrag. Hiermee kan je potentiële schade beperken.

Praat erover met anderen: Praat met je vrienden en familie over oplichting en de eenvoudige stappen die ze kunnen nemen om zichzelf te beschermen. Het zou wel eens het beste cadeau kunnen zijn dat je ze dit jaar geeft.