In Nederland heerst Facebook nagenoeg over het gehele speelveld van apps voor messaging en sociale netwerken en is een zeer dominante speler, zo blijkt uit het onlangs verschenen Dutch Apps Market-rapport. WhatsApp, Facebook, Instagram en Facebook Messenger kennen een installed base van tussen de 44 en 94 procent en blijven alternatieven zoals bijvoorbeeld iMessage, Skype, Telegram, Signal en Snapchat ver voor. De installed base van alternatieven komt niet verder dan 25 procent. Wanneer naar de marktontwikkelingen over de afgelopen jaren gekeken wordt, zijn diverse voorbeelden zichtbaar dat Facebook ter verdediging van zijn dominante positie maatregelen neemt, waarbij de toegevoegde waarde van opkomende concurrerende social- en messaging apps al in een vroeg stadium teniet wordt gedaan.
Facebook heeft diverse unieke functionaliteiten van concurrerende apps zoals bijvoorbeeld Skype en Snapchat geïntegreerd in de apps voor Facebook, WhatsApp, Instagram en ook Facebook Messenger. Daarmee heeft Facebook de afgelopen jaren zijn dominante positie vast kunnen houden, terwijl de concurrerende apps de installed base hebben zien dalen. Voorbeelden daarvan zijn de (video)belfunctie waar Skype al jaren om bekend stond en de stories-functie die feitelijk het bestaansrecht van Snapchat vormen.
Facebook-apps top vier
Facebook exploiteert naast de Facebook-app ook WhatsApp, Instagram en Facebook Messenger. Gemeten naar het aantal installaties van deze apps op Nederlandse smartphones, claimt Facebook in zijn eentje de hele top vier, pas op ruime afstand gevolgd door bijvoorbeeld iMessage van Apple en Snapchat.
WhatsApp stond in het tweede kwartaal van dit jaar op 94 procent van alle Nederlandse smartphones geïnstalleerd. Facebook kende een installed base van 69 procent, gevolgd door Facebook Messenger met een installed base van 58 procent.
Het installatiepercentage van de Instagram-app is de afgelopen twee jaar met 8 procentpunten gestegen van 36 procent in het tweede kwartaal van 2017 naar 44 procent in het tweede kwartaal van dit jaar. De groei van Instagram compenseerde daarmee de terugloop in het aantal installaties van de Facebook- en Facebook Messenger-app volledig. Deze daling is overigens in het tweede kwartaal van 2019 tot stilstand gekomen.
Op basis van de cijfers uit het Dutch Apps Market-rapport kan geconcludeerd worden dat Facebook feitelijk nauwelijks tot geen concurrentie ervaart. Alternatieven voor WhatsApp zijn onder andere iMessage van Apple en Skype van Microsoft. Ook Telegram en Signal kunnen als alternatief voor WhatsApp beschouwd worden. Aangezien iMesssage standaard op alle iPhones geïnstalleerd staat, kent iMessage nog een behoorlijke installed base van 25 procent. Nadeel is dat iMessage alleen op iPhones werkt en het daarmee nooit zal uitgroeien tot een volwaardig alternatief voor WhatsApp dat platform onafhankelijk werkt.
De user base van Signal en Telegram zit onder het omslagpunt waarbij de groep gebruikers groot genoeg is om ook interessant en bruikbaar te zijn als alternatief voor WhatsApp. Waar via WhatsApp nagenoeg iedereen bereikbaar is, zijn vaak maar een handvol contacten bereikbaar via Telegram of Signal.
Facebook integreert unieke features
Vanuit functionaliteit bekeken is Skype een goed alternatief voor WhatsApp, omdat veel functionaliteit van WhatsApp ook in Skype aanwezig is én Skype als app voor meerdere platformen / besturingssystemen beschikbaar is. Toch ondervindt WhatsApp steeds minder concurrentie van Skype omdat veel key-features waar Skype voorheen om bekend stond, bijvoorbeeld (video)bellen over een internetverbinding, nu ook onderdeel van WhatsApp zijn. Dat is terug te zien in de ontwikkeling van de installed base van de Skype-app, die de afgelopen twee jaar met zeven procentpunten is gedaald van 23 procent in het tweede kwartaal van 2017 naar 16 procent in het afgelopen tweede kwartaal. Onder jongeren is Snapchat een serieuze concurrent voor Facebook en Instagram. Ook Snapchat blijft echter qua aantal installaties ruim achter bij Instagram en Facebook, met een installed base van 24 procent in het tweede kwartaal van 2019. Snapchat wordt net als Instagram vooral door jongeren en jongvolwassenen gebruikt. Snapchat kent onder Nederlandse jongeren een installed base van 83 procent, tegenover 88 procent voor Instagram en ‘slechts’ 59 procent voor Facebook. Snapchat is daarmee een luis in de pels van Facebook.
Die situatie lijkt ook doorgedrongen te zijn bij Facebook. De voorheen unieke features van Snapchat, zoals de ‘stories’ die na een bepaalde periode verdwijnen, zijn nu ook al onderdeel geworden van Instagram, Facebook, WhatsApp en Facebook Messenger. Over een periode van twee jaar bekeken heeft de installed base van Snapchat zich niet verder ontwikkeld en laat de laatste kwartalen zelfs een dalende trend zien. Daarmee lijkt Facebook opnieuw een aanval op zijn dominante positie afgeslagen te hebben.
TikTok lijkt de volgende uitdager van Facebook te zijn
De volgende serieuze concurrent voor de apps van Facebook lijkt TikTok te zijn. TikTok is een social media app waarmee korte muziekvideo’s gemaakt en gedeeld kunnen worden. De app is momenteel vooral in Azië erg populair. Er zijn echter al aanwijzingen dat deze hype ook over gaat waaien naar Europa en Nederland. Momenteel is de installed base van TikTok in Nederland nog erg klein. Niet te min zal de opkomst van TikTok ook door Facebook in de gaten gehouden worden en mogelijk ook weer een reactie gaan uitlokken.
Via Telecompaper september 2019
